Hypomanie

Herkenning
Hypomanie wordt gekenmerkt door toegenomen energie, prikkelbaarheid en verminderde slaap. Een beetje hypomane stemming wordt door veel mensen als wel prettig ervaren. De omstanders denken er vaak wat anders over. Iedereen kent wel de vermoeidheid na een lange dag, die, om wat voor reden ook niet eindigt in bed maar ineens verdwenen is. Je bent dan over de moeheid heen en dat voelt buitengewoon licht en prettig. Een beetje verwonderd vraag je je af waar die energie ineens vandaan komt. Onder normale omstandigheden gaat deze opleving na een aantal uren voorbij en volgt een verkwikkende slaap. Zo niet bij hypomanie.

De slapeloosheid wordt als kwellend ervaren, zeker zolang de betrokkene zich bewust is dat er gewoon geslapen moet worden omdat er morgen weer een dag is. Het wordt een vreemde energieke vermoeidheid. Hypomanie komt het meeste voor in de aanloop naar een verdere ontremming tot manie. Dat is een gevaarlijke aandoening waarbij wanen op kunnen treden en het besef dat er wat aan de hand is verloren kan gaan. Er zijn echter mensen die in het kader van een zg. bipolaire stoornis type II nooit verder komen dan dit stadium. Voor het stellen van de diagnose is het een vereiste dat er ook een depressieve episode is geweest. Voor mensen die veel stemmingsschommelingen kennen is het soms moeilijk te zeggen of zij normaal gestemd zijn of euforisch in het kader van een verhoogde stemming. Vooral na een lange periode van depressie lijkt een gewone stemming al gauw te goed. Zij verzuchten: het lijkt wel of ik niet gelukkig mag zijn.

Achtergrond
Aangezien de diagnose bipolaire stoornis type II nog niet zo lang als zelfstandige aandoening wordt onderkend, zijn er geen gegevens over hoe vaak dit nu voorkomt. De meningen zijn verdeeld of het werkelijk gaat om een zelfstandig ziektebeeld of dat het beter begrepen kan worden uit extreme stemmingsschommelingen zoals die bij een ernstige persoonlijkheidsstoornis voor kunnen komen.

Behandeling
Voorzichtigheid is geboden aangezien antidepressiva een manische episode kunnen uitlokken bij mensen die daar gevoelig voor zijn. Of het zinvol is een stabilisator te gebruiken hangt helemaal af van de ernst en de frequentie waarmee de stemmingsontregelingen optreden. Soms volstaat het gedurende korte tijd een krachtig slaapmiddel te gebruiken. Met medicijnen van de nieuwe generatie antipsychotica kan, zonder al te grote risico’s op bewegingstoornissen e.d. soms snel stabilisatie bereikt worden en herstelt het slaap-waakritme.